Αυτή τη φορά σήκωσα πρώτος εγώ το τηλέφωνο. «Ο κ. Κώστας Σεντελές;» ρωτάω. «Μάλιστα, ποιος κύριος είστε;». «Βασίλης Μαλισιόβας, δημοσιογράφος του περιοδικού “Άλογο”». «Μήπως είστε από τα Τζουμέρκα;» ξαναρωτάω. «Μάλιστα, πώς το ξέρετε;». «Έχω κληρονομικό χάρισμα», ξαναλέω, ενώ την ίδια στιγμή δεν μπορούσα να συγκρατήσω τα γέλια.
Άριστες οι πρώτες εντυπώσεις Έφτασα απογευματάκι στη γραφική κωμόπολη του Ν. Κοζάνης. Πανέμορφο και πεντακάθαρο το Βελβεντό, ξαπλώνει νωχελικά στην πίσω πλευρά των Πιερίων, αν ως μπροστινή ορίσουμε το Νομό Πιερίας. Η θέα προς τη λίμνη Πολυφύτου απλώς… συγκλονιστική. Εκείνο που με εντυπωσίασε είναι ότι οι πελάτες της καφετέριας του υπέροχου ξενοδοχείου «Καταφύγι» είχαν στραμμένη την πλάτη προς την εν λόγω λίμνη, αφού έχουν χορτάσει να την βλέπουν. Αλλά και την πλάτη γυρισμένη να έχετε, πάλι τα μάτια γοητεύονται από τη μεγαλοπρέπεια των Πιερίων, που στέκονται εντυπωσιακά και καταπράσινα πάνω από το Βελβεντό. Οι κόκκινες κεραμοσκεπές των σπιτιών δημιουργούν μια γοητευτική αντίθεση με το πράσινο που κατακλύζει τα πάντα, ενώ τώρα το φθινόπωρο δημιουργείται μια μοναδική χρωματική πανδαισία, καθώς πολλά δέντρα και θάμνοι αλλάζουν το χρώμα των φύλλων τους. Αλλά εδώ δεν ήρθα για έκθεση ιδεών, οπότε…
Ακολουθώντας τα χλιμιντρίσματα. Ας κάνω μια βόλτα για να ξεμουδιάσω και λιγάκι. Απολάμβανα τον περίπατό μου, όταν κάποια στιγμή ακούω έναν πολύ γνώριμο ήχο… Χλιμιντρίσματα. Εμ, δε με γελάει το ένστικτό μου. Τυχαία πήρα την απόφαση για τη βόλτα, η τύχη με έφερε στα άλογα. Φτάνω στην παρέα που είχε εγκατασταθεί από χωριά του Νομού Κοζάνης. Χώρος… στρατοπέδευσης το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Δίπλα ακριβώς από το ξωκλήσι, ένας καλαίσθητος χώρος φιλοξενίας (εξοπλισμένος με όλες τις ανέσεις), αλλά και μια στεγασμένη ψησταριά, για τα κοψιδομπρίζολα. Συστήνομαι στα παιδιά, λέμε μερικές κουβέντες και αποφασίζω να επιστρέψω. Τα άλογα, ακριβώς δίπλα, απολάμβαναν το χλωρό χορτάρι και το γάργαρο νερό. Ειδικά για το νερό, θα μου επιτρέψετε να κάνω μια ειδική αναφορά. Τι νερό έχει το Βελβεντό… Τους ζηλεύω αυτούς τους ανθρώπους! Έχεις την εντύπωση ότι ο Δημιουργός έπλασε αυτόν τον τόπο με δέντρα και νερό. Ακόμη και αυτή την εποχή που το νερό σπανίζει, εκεί βλέπεις να περνάει κατά χιλιάδες κυβικά, ανελλιπώς όλο το 24ωρο, σε αυλάκια δίπλα από τους δρόμους, στις βρύσες, στους γεωργικούς αύλακες. Ευλογημένος τόπος σάς λέω!
Κ. Σεντελές: Ο βασικός… συντελεστής της επιτυχίας Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ούτε κατάλαβα πότε άρχισε να βραδιάζει. Με τον οικοδεσπότη μου, Κώστα Σεντελέ, συναντηθήκαμε στην επιχείρησή του, στο πρατήριο υγρών καυσίμων Revoil, που βρίσκεται στον οδικό άξονα Κοζάνης-Λάρισας, στο 1ο χλμ. Σερβίων-Λάρισας. Μετά τη θερμή και παρατεταμένη χειραψία (είπαμε, η κοινή γεωγραφική καταγωγή!), κάθισα με τον Κώστα για να μου δώσει, καταρχήν, την ταυτότητα της Ιππικής Ομάδας Βελβεντού, αλλά και να μου μιλήσει για τις φιλοδοξίες του. Εύλογα θα αναρωτηθείτε: Πώς αποφάσισε ένας Τζουμερκιώτης να έρθει και να ριζώσει και να μεγαλουργήσει στο Βελβεντό Κοζάνης; «Έρωτας είναι η αιτία», που λέει και το τραγούδι. Ο Κώστας ήρθε το 2002 ως εργαζόμενος σε τεχνική εταιρεία που είχε αναλάβει έργο στην περιοχή της Κοζάνης. Στην εταιρεία γνώρισε και ερωτεύθηκε σφόδρα τη μέλλουσα σύζυγό του, Ιουλία, με την οποία έχουν έναν κούκλο πιτσιρικά, το δίχρονο Νικόλα. Πώς προέκυψε τώρα η αγάπη για τα άλογα… Ο πατέρας της Ιουλίας και πεθερός του Κώστα, Γιάννης Ζέρβας, είχε άλογα, τα οποία λάτρεψε από την πρώτη στιγμή κι ο Κώστας. Εξάλλου και ο ίδιος κατάγεται από μια περιοχή, τα Τζουμέρκα, όπου παλαιότερα υπήρχαν πολλά άλογα. Τόσο ο Κώστας όσο και ο κουνιάδος του, Δημήτρης Ζέρβας, υπεραγαπούν τα άλογα, μάλιστα αφιερώνουν καθημερινά χρόνο γι’ αυτά, παρότι οι επαγγελματικές τους υποχρεώσεις επιτρέπουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο. «Προτιμώ να πάω και να περιποιηθώ τα άλογά μου, κι ας χάσω το μεσημεριανό ύπνο», λέει αυθόρμητα ο Κώστας, συμπληρώνοντας με έμφαση: «Με χαλαρώνει πολύ περισσότερο να βρεθώ με τα άλογά μου, παρά να ξαπλώσω στο κρεβάτι για να κοιμηθώ το μεσημέρι.» Αφού πήραμε μερικές φωτογραφίες στο πρατήριο υγρών καυσίμων και καθώς είχε ήδη βραδιάσει, πήγαμε να συναντήσουμε τον κύριο πυρήνα της παρέας…
Νυχτερινά… γυρίσματα Φτάνουμε, λοιπόν, στο προαύλιο του ναού των Αγίων Χαραλάμπου και Χαρισίου, όπου είχαν συγκεντρωθεί όλα τα καλά παιδιά. Μια μεγάλη παρέα αλογάδων τόσο από το Βελβεντό όσο και από άλλες περιοχές εκτός του Νομού Κοζάνης. Το κρασί έρρεε άφθονο και βέβαια ο οίνος θέλει και… παρέα στο τραπέζι. Γι’ αυτό λοιπόν, τα παιδιά είχαν αποφασίσει να κάνουν νυχτερινά… γυρίσματα όχι σε στούντιο, αλλά σε εξωτερικό χώρο. Τουτέστιν, είχαν ανάψει μια μεγάλη φωτιά, είχαν πάρει μερικές σούβλες και… άρχισαν τα γυρίσματα. Προβατίνα, γουρούνι, όλα πέρασαν από αυτά τα γυρίσματα! Το κλίμα πολύ χαλαρό, πολλά ανέκδοτα και πειράγματα μεταξύ των μελών της παρέας. Ε, με τόσο ωραία παρέα πώς να πας για ύπνο… Οι τελευταίοι το «διέλυσαν» στις πέντε τα ξημερώματα! Πάντως κι εδώ με εντυπωσίασε η υποδομή πέριξ του ξωκλησιού. Χώρος για φιλοξενία επισκεπτών, καθώς και η απαραίτητη στεγασμένη ψησταριά. Εδώ οι άνθρωποι είναι και ευσεβείς, αλλά και καλοπερασάκηδες. Την ευσέβειά τους τη μαρτυρούν οι περίπου 90 εκκλησίες και ξωκλήσια που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια του Βελβεντού. Την τάση τους για καλοπέραση την πιστοποιούν αυτές οι εγκαταστάσεις που διαθέτει κάθε εκκλησία. Ζητάω από τον\ Δημήτρη Ζέρβα, που αναλαμβάνει την ξενάγησή μου στους χώρους γύρω από το ξωκλήσι όπου γίνεται το νυχτερινό τσιμπούσι, να μου πει μερικά λόγια γι’ αυτή την ωραία πρωτοβουλία. «Εδώ στο Βελβεντό υπάρχει μια μακραίωνη παράδοση στη φιλοξενία. Δεν υπάρχει περίπτωση να έρθει κάποιος ξένος, και ειδικά κάποιος που έχει ανάγκη, και να μείνει έξω. Σε καμία περίπτωση! Όλα τα ξωκλήσια διαθέτουν εγκαταστάσεις τόσο για φιλοξενία όσο και χώρο όπου μπορεί κάποιος να ετοιμάσει κάτι ελαφρύ… όπως κοντοσούβλι», λέει γελώντας ο καλοφαγάς Δημήτρης. Βέβαια τους χώρους αυτούς τους προσέχουν σαν τα μάτια τους, δεν αφήνουν ούτε ίχνος σκουπιδιού φεύγοντας, ενώ μεγάλη βαρύτητα δίνουν και στη συντήρηση, προκειμένου οι εγκαταστάσεις να διατηρούνται πάντα σαν καινούργιες.
Η ενημέρωση από τον Θ. Αντικατσίδη Γιατρός αρμόδιος για την υγεία και τη φυσική κατάσταση των αλόγων ήταν ο κ. Θόδωρος Αντικατσίδης, κορυφαίος επιστήμων, μα και εξαιρετικός άνθρωπος. Παρά την επιστημοσύνη του, είναι πολύ απλός και καταδεκτικός. Ήταν και αυτός στην παρέα όπου συντρώγαμε και συμπίναμε. Αφού έκανε την απαραίτητη πρόποση, ο κ. Αντικατσίδης αναφέρθηκε στους κανόνες ασφαλείας που θα έπρεπε να τηρηθούν κατά τη διάρκεια της πορείας. Τόνισε ιδιαίτερα το γεγονός ότι, επειδή δεν πρόκειται για αγώνες αλλά ουσιαστικά για μια βόλτα με άλογα, θα έπρεπε να μη φτάσει κανείς το άλογο στα όρια της αντοχής του. Επειδή όλοι κρέμονταν από τα χείλη του, και καθώς ήθελαν να αξιοποιήσουν την παρουσία του εκεί, όλοι οι αλογάδες έκαναν διάφορες ερωτήσεις που αφορούν στο άλογο και έπαιρναν επιστημονικά τεκμηριωμένες, αλλά απολύτως κατανοητές, απαντήσεις. Μια ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Αντικατσίδης στο θέμα των ξένων λέξεων που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στο χώρο της ιππασίας, πρότεινε μάλιστα ελληνικές λέξεις να αντικαταστήσουν τις αντίστοιχες γαλλικές και τουρκικές.
Καθένας έχει και τη φάρμα του! Ένα άλλο στοιχείο που με εντυπωσίασε στην περιοχή ήταν το γεγονός ότι σχεδόν κάθε οικογένεια έχει και τη φάρμα της. Μου φάνηκε πολύ περίεργο να έχει εξοχικό κάποιος τη στιγμή που… ζει μέσα στην εξοχή. Αν ζει στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, ή σε άλλη μεγάλη πόλη της πατρίδας μας, ασφαλώς κι έχει ανάγκη ένα εξοχικό για χαλάρωση. Όταν όμως ζει μέσα στο πράσινο του Βελβεντού, που είναι μια κωμόπολη, τι τη θέλει τη φάρμα; Η απάντηση μού δίνεται και πάλι από τον Κώστα Σεντελέ και το Δημήτρη Ζέρβα, οι οποίοι μου λένε ότι το να έχει κάποιος φάρμα στο Βελβεντό είναι τρόπος ζωής, είναι η φιλοσοφία τους που τους διαφοροποιεί από τους κατοίκους άλλων περιοχών. Οι Βελβεντινοί θέλουν το ησυχαστήριό τους, μακριά από κάθε οχληρή δραστηριότητα. Και μια κι είπα για φάρμα, ένα μέλος της παρέας, ο Νίκος Σταμάτης, μεγάλη μορφή πραγματικά, μας κάλεσε, αν και βράδυ, στο εξοχικό του. Ακολουθώντας ένα χωματόδρομο (ηρωικό το μπλε αγροτικό με τη μορφή του Ζαν στο καπό!), φτάνουμε στη φάρμα του Νίκου, η οποία είναι ένα μικρό παλατάκι. Πλήρως εξοπλισμένη με όλα τα κομφόρ, είναι ικανή να φιλοξενήσει πολλά άτομα, κάτι που το κάνει ο Νίκος, ειδικά το χειμώνα. «Εδώ μαζευόμαστε, ψήνουμε, πίνουμε και γλεντάμε. Και μια και είπα για γλέντι, περίμενε λίγο…», λέει ο Νίκος και τον βλέπω ύστερα από λίγο να βγαίνει από ένα άλλο δωμάτιο παίζοντας κλαρίνο! «Είμαι αυτοδίδακτος, θέλω δουλειά ακόμη, αλλά γενικά καλά τα καταφέρνω. Εξάλλου, όταν όλοι έχουν πιει, δεν καταλαβαίνουν αν κάνεις και κάνα φάλτσο», λέει γελώντας ο Νίκος και συνεχίζει το παίξιμο του κλαρίνου. Τον φωτογραφίζω δίπλα από το τζάκι, πάνω στο οποίο ο ίδιος έχει φτιάξει ένα τεράστιο πέταλο, δείγμα της αγάπης του για τα άλογα. «Όλο το σπίτι το έχω φτιάξει με τα χέρια μου. Επειδή είσαι πολύ καλό παιδί, όποτε θέλεις, έλα να κάτσεις μια βδομάδα, ένα μήνα…» Μακάρι να μπορούσα, φίλε Νίκο, να καθίσω όχι έναν μήνα, αλλά μια ζωή, αλλά πού τέτοια τύχη…
«Δεν πάω πουθενά χωρίς κολάν!» Στο σημείο αυτό να σας εκφράσω τις εγκάρδιες ευχαριστίες μου για τα τόσο θερμά λόγια που εκφράζετε για τα άρθρα μου. Είναι μια μεγάλη ανταμοιβή για μένα και μου δίνουν τη δύναμη για να συνεχίσω. Σας ευχαριστώ θερμά όλους! Εσεί, οι αναγνώστες των άρθρων μου, ξέρετε ότι δίνω μεγάλη βαρύτητα στο χιούμορ. Πάντα προσπαθώ να εντοπίσω κάτι που βγάζει γέλιο. Αυτή τη φορά, στο Βελβεντό, δε δυσκολεύτηκα καθόλου! Σας είπα και πριν για το Δημήτρη Ζέρβα. Είναι ένα νέο παιδί, εξαιρετικός χαρακτήρας, έξω καρδιά κυριολεκτικά. Όσοι κάθονται στην παρέα του θα έπρεπε να τον πληρώνουν για τα αστεία που λέει. Από τα πολλά ανέκδοτα που μου είπε ο φίλος μου ο Δημήτρης, συγκράτησα δύο, τα οποία είναι πραγματικά γεγονότα! Το πρώτο έχει σχέση με την τοπική διάλεκτο, την οποία για να καταλάβεις θες λεξικό. Ευτυχώς που είμαι από την Άρτα, οπότε δε δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα… Το πρώτο περιστατικό, λοιπόν, αναφέρεται σε έναν Βιλβινό (κάτοικο του Βελβεντού στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα), ο οποίος πήγε σε μια ιππική εκδήλωση σε κάποια άλλη πόλη της Δυτικής Μακεδονίας. Μόλις είδε τα άλογα των άλλων, είπε αυθόρμητα στους ιππείς: «Πού πάτε, ρε, εσείς χωρίς κολάν;» Αυτοί τον κοίταξαν περίεργα, ίσως και κάπως αγριεμένα, ενώ αυτός συνέχισε απτόητος: «Εγώ δεν πάω πουθενά χωρίς κολάν!» «Και δε σου φαινόταν ότι είσαι… τοιούτος», είπε κάποιος από τους άλλους και παραλίγο να γίνει χοντρή παρεξήγηση. Τι είχε γίνει; Ο κάτοικος του Βελβεντού εννοούσε το κολάνι (κολάν’ όμως επειδή… τρώγονται τα φωνήεντα στο τέλος, όπως… σαμάρ’), δηλαδή το υπονούριο του αλόγου, ενώ οι άλλοι είχαν κατά νου το γνωστό γυναικείο παντελόνι! Πριν προλάβω σταματήσω τα γέλια από την ιστορία αυτή, ο Δημήτρης… ξαναχτυπά με δεύτερο (πραγματικό κι αυτό) ανέκδοτο: Κάποτε, λέει, είχε φύγει ένα παιδί για σπουδές στην Αμερική, που σημαίνει ότι έφυγε σε ηλικία 18 χρονών από το χωριό. Έκανε πολλά χρόνια να γυρίσει στην πατρίδα. Έπειτα από καμιά εικοσαριά χρόνια, εμφανίζεται στο χωριό και πηγαίνει στο σπίτι του. Η μάνα του με δάκρυα στα μάτια τον σφιχταγκάλιασε, κοντεύοντας να πεθάνει από τη συγκίνηση. «Πιδάκι μ’, πού ήσαν ούλα τα χρόνια… Πού είσει, π’λί μ’; Να μη μας πάρ’ς ούτει ένα τηλέφουνου…». «Oh, mammy, I’m sorry…», απάντησε ο γιος της. Τα ’χασε η μάνα του. «Τι λες, πιδί μ’; Το ’χασεις ντιπ;». «I can’t understand what you say, mammy…», συνέχισε αυτός το… βιολί του. Η μάνα του κόντεψε να τρελαθεί. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο γιος της δε μιλούσε γρι ελληνικά. Με τα νοήματα συνεννοήθηκαν για να πάει ο γιος να βρει και τον πατέρα του, που εκείνη την ώρα μάζευε τριφύλλι. Πηγαίνει στο χωράφι, βρίσκει τον πατέρα του. Το ίδιο σοκ κι αυτός, όταν είδε ότι ο γιος του ξέχασε πλήρως τη γλώσσα. Ο ηλικιωμένος πατέρας είπε στον γιο του να πάει να του φέρει την τσουγκράνα. «Tsougrana; What;», ρώτησε ο γιος. Με νοήματα ο γιος ρώτησε πώς θα βρει την τσουγκράνα. «Θα σε βρει αυτήνη…», λέει ο σοφός γέροντας. Κι όντως… Όπως περπατούσε αμέριμνος ο εξ Αμερικής γιος, πατάει την τσουγκράνα και τον χτυπάει κατακούτελα. «Μπω (πω πω!) ξ’λιά η ρουφιάνα!», αναφώνησε ο γιος, καθώς μετά το χτύπημα θυμήθηκε την ντόπια διάλεκτο!
Ιππική Παρέα Βελβεντού: «Έτσι θα παραμείνουμε» Περίεργο ακούγεται αυτό… Συμφωνείτε, έτσι δεν είναι; Έτσι κι εμένα μου φάνηκε κάπως παράξενο, οπότε ρώτησα τον Κώστα Σεντελέ να μου πει γιατί δεν ιδρύουν ιππικό σύλλογο. Την απάντηση τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα. «Εδώ στο Βελβεντό δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στην έννοια της παρέας. Τα πάντα λειτουργούν με παρέες. Άλλη παρέα πηγαίνει για ψάρεμα στη λίμνη, άλλη παρέα κάνει ορειβασία στο βουνό, άλλη παρέα ασχολείται με την ιππασία. Εμάς μας ένωσε η αγάπη για το άλογο. Δε θέλουμε να ιδρύσουμε ιππικό σύλλογο, γιατί ξέρουμε τα προβλήματα που θα προκύψουν. Αν αποφασίσουμε να ιδρύσουμε ιππικό σύλλογο, ξέρουμε ότι θα αρχίσουν τα προβλήματα και κανένα ουσιαστικό όφελος δε θα υπάρξει. Όταν μπουν στη μέση οι τυπικότητες, τα προεδριλίκια, τα καταστατικά, οι κόντρες και οι καβγάδες, τότε χάνεται η ουσία.» Πολύ μου άρεσε η τοποθέτηση αυτή, μάλιστα προς επίρρωση των λεγομένων του, προσθέτω το παράδειγμα μιας πόλης της Ελλάδας (και συγκεκριμένα της Μακεδονίας) όπου υπάρχει αβυσσαλέο μίσος μεταξύ του προέδρου του ιππικού ομίλου (και όσων τον στήριξαν) με τον… παρ’ ολίγον πρόεδρο, δηλαδή με αυτόν που διεκδίκησε μεν την προεδρία, όμως δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την ήττα του κι έτσι τώρα βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο και σαμποτάρει κάθε προσπάθεια κάνει ο πρόεδρος. Μη με ρωτάτε να σας πω την πόλη, οι περισσότεροι από εσάς θα καταλαβαίνετε σε τι αναφέρομαι… Ας γυρίσουμε, όμως, στη νεοσύστατη Ιππική Παρέα Βελβεντού, η οποία πήρε μια πιο επίσημη μορφή μόλις πριν από τρεις μήνες. Τα ιδρυτικά μέλη είναι: Κώστας Σεντελές, Δημήτρης Ζέρβας, Χρήστος Τσες, Νίκος Σταμάτης, Γιώργος Χαρσούλας, Γιάννης Ζέρβας, Γιώργος Ζανδές, Γιώργος Παπανώτας,Αντώνης Παπανώτας, Δημήτρης Καραβαγγέλας, Θωμάς Τσουτσούρης, Μαξίμ Τσουτσούρης, Μάρκος Κατλιάκας, Δημήτρης Κατλιάκας, Χρήστος Χατζηευστρατίου, Χαρίσιος Πατατούκας, Χάρης Παπαμπλιουρας, Χρήστος Μαργαρίτης, Παρασκευάς Αγγέλου. Όλα τα μέλη της παρέας είναι από το Βελβεντό και συνολικά όλοι διαθέτουν 32 άλογα, τα οποία τα σταβλίζει ο καθένας στο δικό του χώρο, αφού σχεδόν όλοι έχουν φάρμες. Μία από τις φιλοδοξίες των μελών είναι κάποια στιγμή να δημιουργηθεί ένας ενιαίος χώρος για σταβλισμό των αλόγων. Τα άλογα που έχουν τα μέλη της ιππικής παρέας είναι ντόπια, αραβανίσια, από τη ψηλότερα της περιοχής, όπως λέει με καμάρι ο Γιάννης Ζέρβας, δραστήριο ιδρυτικό μέλος της παρέας. Τα ζώα αυτά είναι εκπαιδευμένα, μάλιστα έλκουν την καταγωγή από παλαιές ράτσες της Δυτ. Μακεδονίας, και ειδικά του Βελβεντού. Ο ίδιος ο Γιάννης Ζέρβας, μαζί με το γιο του Δημήτρη και το γαμπρό του Κώστα Σεντελέ, έχουν πέντε άλογα με άριστα βιολογικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα τα άλογα αυτά αναπαράγονται και, κατά καιρούς, διατίθενται προς πώληση. Τα μέλη της παρέας συναντώνται τακτικά, κυρίως τα Σαββατοκύριακα, και πραγματοποιούν ιππικές πορείες πέριξ του Βελβεντού, τόσο προς το βουνό, όσο και προς τη λίμνη. Μία άλλη αξιοσημείωτη δραστηριότητα είναι η συμμετοχή της Ιππικής Παρέας Βελβεντού στη μεταφορά των λειψάνων του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω που πραγματοποιείται κάθε χρόνο.
Συνέντευξη με έναν παλιό πεταλωτή Ο αδερφός του Γιάννη Ζέρβα, ο κυρ Τάσος, ήταν παλιός πεταλωτής. «Εδώ υπήρχαν πάρα πολλά ζώα, γύρω στις 4.500 κεφάλια», λέει ο κυρ Τάσος και συνεχίζει: «Αντιστοιχούσε περίπου ένα άλογο σε κάθε κάτοικο, όσοι Βελβεντινοί τόσα άλογα. Τότε όμως τα άλογα τα θέλαμε για τα χωράφια: Οργώναμε, αλωνίζαμε, κουβαλούσαμε βάρη. Σήμερα όλα έχουν αντικατασταθεί από τα τρακτέρ.» Τον ρωτάω να μου πει πώς έμαθε την τέχνη του πεταλωτή και η απάντησή του με αφήνει άναυδο: «Είμαι αυτοδίδακτος, μάλιστα το πρώτο άλογο το πετάλωσα όταν ήμουν παιδάκι!» Με ανοιχτό στόμα τον ακούω να μου αφηγείται: «Ο πατέρας μου ήταν πεταλωτής κι αυτός. Μια φορά είχε πεταλώσει τα μπροστινά πόδια ενός αλόγου κι εγώ κρυφά πήγα κι αγόρασα καρφιά και πέταλα και πετάλωσα και τα πίσω, επειδή… ήθελα να ακούω το άλογο αυτό να περπατάει πάνω στο καλντερίμι και να ακούγεται αυτός ο ωραίος ήχος… κλαπ, κλαπ, κλαπ. Ευτυχώς που τα κατάφερα και το πετάλωσα χωρίς να το τραυματίσω, τα κατάφερα περίφημα. Με βλέπει ο πατέρας μου και με γουρλωμένα μάτια δεν πίστευε ότι πετάλωσα μόνος μου δύο πόδια. Αυτή ουσιαστικά ήταν και η πρώτη μου μέρα στο επάγγελμα». Αλλά και στον στρατό ήταν πεταλωτής ο μπαρμπα Τάσος. Πήγε στο Καραμπουρνάκι της Θεσσαλονίκης, αφού ήξερε ήδη την τέχνη του πεταλωτή, και ήταν ένας από τους καλύτερους στο στράτευμα, όπως λέει ο ίδιος με καμάρι. «Ήμουν τόσο καλός, που μου πρότειναν να πάω στην Αθήνα και να γίνω πεταλωτής στους βασιλικούς στάβλους. Εγώ όμως ήμουν ένα απλό αγροτόπαιδο, πώς μπορούσα να πάω στα παλάτια… Έτσι αρνήθηκα αυτή την τιμητική πρόταση.» Απολύθηκε από το στρατό το 1957 και στη συνέχεια έγινε πεταλωτής στο χωριό. «Τότε είχε πολλή δουλειά, ειδικά το Σάββατο, οπότε γινόταν παζάρι στο Βελβεντό. Δεν προλαβαίναμε να πεταλώνουμε από τα χαράματα μέχρι το βράδυ», λέει ο κυρ-Τάσος.
Μουλάρι: Σηκώνει βάρη και δεν κλατάρει! Στη συνέχεια μπαίνει στην παρέα μας κι ο κυρ Γιάννης, ο αδερφός του συνομιλητή μου. Η κουβέντα το φέρνει στις αντοχές των ζώων και ειδικά του μουλαριού. Ξέρω ότι μερικοί, ελάχιστοι βέβαια, θα ξινίσουν, αν διαβάσουν ότι οι αντοχές του αλόγου δενσυγκρίνονται με αυτές του μουλαριού. Και οι δύο ανακαλούν στη μνήμη τους ένα μουλάρι που είχε δυνατότητες… τριαξονικού φορτηγού. «Τα μουλάρια είναι σαν τα αυτοκίνητα Μερσεντές», λέει γελώντας ο κυρ Τάσος και συμπληρώνει: «Το άλογο είναι για καμάρι, για να βάλεις τη νύφη να πάει στην εκκλησία, τέτοια πράγματα… Είδες κανένα βλάχο να κουβαλάει ξύλα με άλογο; Μουλάρια χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα για βαριές δουλειές.» «Γύρω στο 1960 πουλήσαμε ένα μικρό τρίχρονο μουλάρι 6.000 δραχμές κι αγοράσαμε ένα εξάχρονο στη μισή τιμή, ένα τριχίλιαρο», λέει ο Γιάννης Ζέρβας, ο οποίος μου εξηγεί πώς το μουλάρι αυτό έκανε απόσβεση του κεφαλαίου αγοράς με μία μόνο μεταφορά. «Το 1970, οπότε κατασκευάστηκε από γερμανική εταιρεία το υδροηλεκτρικό φράγμα του Πολυφύτου, έπρεπε να μεταφερθούν ορισμένα υλικά που ήταν πάρα πολύ βαριά. Ο δρόμος ήταν στενός ή και ανύπαρκτος, ενώ τα τεχνικά μέσα περιορισμένα», θυμάται ο κυρ-Γιάννης και συμπληρώνει: «Ένα γεωτρύπανο ήταν 350 κιλά και δεν μπορούσε να μεταφερθεί σε κομμάτια, αλλά αυτούσιο. Είχαν ζητήσει από την κυβέρνηση της χούντας ελικόπτερο γι’ αυτή τη μεταφορά, αλλά δεν ικανοποιήθηκε το αίτημά τους. Τους είπαμε να το μεταφέρουμε εμείς με το μουλάρι. Το φορτώσαμε και το μουλάρι το πήγε… με μια ανάσα. Δε σταμάτησε καθόλου ούτε για ένα λεπτό.» Στο σημείο αυτό παρεμβαίνει ο κυρ Τάσος: «Οι Γερμανοί τα έχασαν με αυτό το ζώο. Δεν πίστευαν στα μάτια τους. Ένα μουλάρι να μεταφέρει 350 ολόκληρα κιλά και να μην σταματάει ούτε δευτερόλεπτο. Οι Γερμανοί έβγαζαν συνέχεια φωτογραφίες, αφού αυτό που έβλεπαν ήταν μοναδικό. Θυμάμαι μας είχαν προτείνει να κάνουμε όσες μέρες θέλαμε γι’ αυτή τη μεταφορά. Αλλά εμείς είμαστε τίμιοι. Μεταφέραμε το φορτίο, πήραμε 3.500 δραχμές (το μουλάρι όχι μόνο έκανε απόσβεση, αλλά έβγαλε κι ένα 500άρικο) κι αυτό ήταν όλο!»
Υπέροχη πορεία Πάλι μ’ έπιασε η πολυλογία, αλλά το χούι δεν κόβεται! Επιστρέφω στην Κυριακή, την ημέρα της πορείας. Ο καιρός ιδανικός, καθώς είχε ελαφρά νέφωση (που λένε κι οι φίλοι μας οι μετεωρολόγοι), οπότε δεν υπήρχε ο καυτός ήλιος. Σημείο εκκίνησης, το πρατήριο υγρών καυσίμων Revoil του Δημήτρη Ζέρβα, έξω από το Βελβεντό. Ιππείς κατέφθασαν απ’ όλη τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, μάλιστα οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις 100! Αυτό δείχνει και την επιτυχία της εκδήλωσης, εξ ου και ο τίτλος του συγκεκριμένου άρθρου. Παρότι ήταν η πρώτη ιππική εκδήλωση της Ιππικής Παρέας Βελβεντού, η διοργάνωση ήταν άψογη, η φιλοξενία μοναδική, γι’ αυτό οι συμμετέχοντες έφυγαν μ’ ένα πλατύ χαμόγελο και με θερμές ευχαριστίες προς τους διοργανωτές. Η πορεία ήταν περίπου 25 χλμ. και η διαδρομή η εξής: Πρατήριο Revoil – Αϊ Μηνάς – Μαυρί – Τσιλιπίρι – Τσέτο Λάκκο – Αϊ Δημήτρης (Γρατσιάνι) – Αϊ Λιάς – Νίκα – Παραλίμνια διαδρομή – Λάφιστα – Κρανιές – Σκεπασμένο. Απ’ όπου κι αν περνούσαν οι ιππείς, οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες ξεσπούσαν σε θερμά χειροκροτήματα. Το ίδιο και σε όποια σημεία του δρόμου διακοπτόταν η κυκλοφορία για να περάσουν τα άλογα. Οι οδηγοί όχι μόνο δεν διαμαρτύρονταν, αλλά εξέφραζαν τα θερμά τους συγχαρητήρια γι’ αυτή την ωραία πρωτοβουλία. Τηρήθηκαν απολύτως όλοι κανόνες ασφαλείας τόσο για τα άλογα (υπεύθυνος ο κ. Θ. Αντικατσίδης, όπως είπαμε), όσο και για ιππείς και θεατές (υπεύθυνος ο γιατρός Χρήστος Κωνσταντινίδης). Έγινε ολιγόλεπτο διάλειμμα για μέτρηση σφυγμών των αλόγων και η πορεία κατέληξε στο αξεπέραστης ομορφιάς Σκεπασμένο, όπου υπάρχει ένας μεγαλοπρεπής καταρράκτης, καλύτερος κι απ’ αυτόν της Σαμοθράκης, όπως λένε με καμάρι οι ντόπιοι. Ιππείς και άλογα ξεκουράστηκαν κάτω από τα βαθύσκια πλατάνια και απόλαυσαν το πεντανόστιμο φαγητό που προσφέρθηκε. Η φωτογραφία με τον καταρράκτη δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να μεταφέρει το μεγαλείο της φύσης στο Σκεπασμένο, πάντως ελπίζω να πάρετε έστω μια μυρωδιά και να παρακινηθείτε για να επισκεφτείτε το συντομότερο δυνατόν την περιοχή. Ο χώρος πέριξ του Σκεπασμένου έχει διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε οι επισκέπτες να απολαμβάνουν το μοναδικό τοπίο. Ο δραστήριος δήμαρχος Βελβεντού Μανώλης Στεργίου, προς τον οποίο εκφράζονται θερμότατα συγχαρητήρια για το έργο που έχει να επιδείξει συνολικά, μου είπε πως έχει κι άλλα φιλόδοξα σχέδια που αφορούν την πράσινη ανάπτυξη στο Δήμο Βελβεντού. Πάντα άξιος, δήμαρχε! Αφού ανεβαίνω στο ξύλινο παρατηρητήριο, αφήνω το βλέμμα μου να χαθεί στο πράσινο του βουνού και στα αφρισμένα νερά του καταρράκτη, που ο εκκωφαντικός τους ήχος σε ταξιδεύει… «Βασίλη, φεύγουμε…», άκουσα τη φωνή του Κώστα Σεντελέ, που με επανέφερε στην πραγματικότητα. Άλλη μία αποστολή είχε φτάσει στο τέλος της. Άλλη μια υπέροχη ιππική εκδήλωση είχε ήδη τελειώσει. Θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές της εκδήλωσης στον Βελβεντό, και ειδικά στο φίλο μου, Κώστα Σεντελέ. Αγαπητέ Κώστα, ανέβασες πολύ ψηλά τον πήχη, οπότε η εκδήλωσή σου είναι βαρόμετρο και για τις υπόλοιπες στο μέλλον! Εις το επανιδείν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου